Wanneer je naast iemand met een eetstoornis staat kan dat leiden tot gevoelens van machteloosheid, wanhoop, verdriet en boosheid. Vaak is het moeilijk te begrijpen wat er precies gebeurt in het hoofd van je zoon, dochter of partner en zie je hem/haar verder achteruitgaan terwijl je weinig kunt doen. Een eetstoornis heeft dan ook niet alleen impact op de patiënt, maar heeft impact op het hele gezin en maakt dat relaties onder druk komen te staan.
Meestal hebben naasten veel vragen en zijn zij op zoek naar informatie en handvatten. Want wat houdt een eetstoornis eigenlijk precies in? Hoe benader je iemand met een eetstoornis? Hoe draag je bij aan herstel? En hoe misschien juist niet? Twijfel je nog of er sprake is van een eetstoornis? Kijk dan eerst hier.
Bespreekbaar maken
Als je je zorgen maakt over een zoon/dochter, familielid, vriend(in), leerling of werknemer, kan het moeilijk zijn om het probleem aan de orde te stellen. Je maakt je misschien zorgen dat je het verkeerde zegt, dat het je niets aangaat of dat je de persoon beledigt.
Vaak ontkennen mensen dat ze een eetstoornis hebben of realiseren ze zich niet dat er een probleem is, maar dat betekent niet dat ze niet ziek zijn. Eetstoornissen gedijen op geheimhouding en het doorbreken van de stilte is vaak de eerste stap naar herstel. Hoe eerder een eetstoornis wordt behandeld, hoe groter de kans dat iemand volledig en duurzaam herstelt. Als naastbetrokkene kan je een eerste stap zetten door in gesprek te gaan met de persoon waar je zorgen over hebt.
Hier zijn een aantal tips om jouw zorgen bespreekbaar te maken
- Denk van tevoren na over wat je wilt zeggen en zoek informatie op over eetstoornissen.
- Kies een rustig moment uit. Vermijd bij voorkeur momenten vlak voor, tijdens of na een maaltijd.
- Kies een rustige plaats uit waar jullie niet gestoord kunnen worden. Zijn er meer mensen die zich zorgen maken? Praat dan niet allemaal tegelijkertijd met de persoon, dat kan voelen als een aanval. Bepaal van tevoren bij wie de persoon in kwestie zich waarschijnlijk het prettigst voelt om eerlijk te zijn.
- Probeer het gesprek niet alleen over eten en gewicht te laten gaan. Het is misschien nodig om dit wel ter sprake te brengen om uit te leggen waarom je je zorgen maakt, maar vraag bijvoorbeeld ook hoe de persoon zich voelt. Dit geeft de mogelijkheid om te praten over de gevoelens achter de eetstoornis zonder dat ze het gevoel krijgen dat hun eetgewoonten onder de loep worden genomen.
- Luister goed naar de ander en realiseer je dat een eetstoornis vaak juist niet over eten gaat.
- Als de persoon open staat voor gesprekken over zijn/haar ziekte, kun je met hem/haar praten over wat als helpend wordt ervaren en wat niet.
- Het kan zijn dat iemand boos of defensief reageert. Probeer zelf rustig te blijven en laat je niet ontmoedigen. Je kunt er altijd op een later moment nog een keer op terug komen. Ontkenning is vaak onderdeel van de ziekte. Je maakt je zorgen om een reden, dus vertrouw op je gevoel.
- Als iemand erkent hulp nodig te hebben, moedig hem/haar dan aan om het zo snel mogelijk te zoeken. Bied eventueel aan om samen naar de huisarts te gaan.
- Opmerkingen over het uiterlijk die jij als compliment bedoelt, kunnen soms negatief worden geïnterpreteerd – bijvoorbeeld: “je ziet er goed uit” kan klinken als een opmerking over het gewicht. Een dergelijke opmerking kan ongezonde overtuigingen zoals ‘ik ben te dik’ bevestigen. Complimenten over andere dingen dan uiterlijk kunnen de persoon wel helpen om zich gewaardeerd te voelen.
- Wanneer er sprake is van een (beginnende) eetstoornis vergeet dan niet dat de persoon hier niks aan kan doen. Probeer niet boos te worden om het (eet) gedrag van hem of haar, dit zal ervoor zorgen dat het contact verslechtert. Zie de persoon waar je om geeft ook los van de eetstoornis.
Voor meer tips en adviezen kun je terecht bij Stichting Kiem.
Professionele hulp
Bij een eetstoornis is het goed om te beseffen dat dit een ernstige psychische aandoening is die vraagt om behandeling. Doordat de eetstoornis meestal een bepaalde functie heeft, is de stap naar hulp voor patiënten vaak groot. Vaak vinden mensen zichzelf niet ziek genoeg en is het voor hen moeilijk om zichzelf hulp te gunnen. Als naaste kun je een belangrijke rol hebben in het stimuleren van het zoeken naar hulp. Misschien kun je meegaan naar een eerste gesprek bij de huisarts? Of kun je samen met de betreffende persoon verder kijken naar een passende hulpvorm.
Voor jou
Zoals we al benoemden kan een eetstoornis zwaar en schrijnend zijn voor naasten. Het is daarom belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen en ook te kijken waar jouw behoeften liggen. Ook is het helemaal niet gek om zelf ook om hulp te vragen. Hieronder vind je een aantal hulpvormen en initiatieven gericht op ouders en naasten van mensen met een eetstoornis.
WEET Hulplijn
De hulplijn van WEET is er niet alleen voor patiënten, maar ook voor naasten. Meer informatie over de openingstijden en bezetting van de hulplijn vind je hier.
Inloophuizen
Hetzelfde geldt voor inloophuizen. Vaak worden er activiteiten en bijeenkomsten aangeboden voor zowel patiënten als naasten. Zo wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van ouder-/partnergroepen. Kijk hier voor meer informatie over inloophuizen.
Stichting Kiem
Stichting Kiem zet zich in om de impact van eetstoornissen te minimaliseren. Hierbij richten zij zich onder andere op naasten door het organiseren van ouderbijeenkomsten-EHBE (Eerste Hulp bij Eetstoornissen). Meer informatie vind je hier.
ISA Power
ISA Power bestaat uit een team van ervaringsdeskundige coaches die mensen met verschillende soorten eetstoornissen ondersteunen. Deze organisatie biedt ook hulp aan naasten in de vorm van een programma voor medestrijders, genaamd Buddy Up. Dit programma bestaat uit een online trainingsprogramma en een boek vol uitleg over de eetstoornis en tips. Daarop aansluitend worden er workshops georganiseerd. Meer weten? Neem dan eens een kijkje op de website. Belangrijk om te vermelden is dat ISA Power, in tegenstelling tot de eerder genoemde initiatieven, een organisatie met winstoogmerk is.