Er bestaan verschillende soorten eetstoornissen. Wat deze met elkaar gemeen hebben is dat deze vaak ontstaan vanuit onderliggende mentale problemen, zoals trauma of depressie. Het is puur de uiting die kan verschillen. Zo kan er sprake zijn van te weinig eten, selectief eten of te veel eten.
Wat we graag willen benoemen is dat geen enkele eetstoornis hetzelfde is en dat deze zich nooit precies zoals beschreven ontwikkelt. Je hoeft dan ook niet aan alle kenmerken te voldoen om een eetstoornis te hebben. Wanneer jij obsessief bezig bent met eten en gewicht of – bijvoorbeeld bij ARFID – zeer restrictief en/of selectief eet en dit jou beperkt in jouw dagelijkse leven is er sprake van een eetstoornis. Weet dat je ook bij enkele of lichte signalen hulp mag zoeken!
Een aantal van de hieronder benoemde eetstoornissen zijn opgenomen in de DSM. Dit is als het ware het handboek voor psychologen en psychiaters. De reden dat sommige eetstoornissen hier (nog) niet in staan is dat er nog te weinig over bekend is, dit betekent niet dat deze eetstoornissen minder ernstig zijn of minder serieus zouden moeten worden genomen!
Iemand met een eetbuistoornis heeft last van eetbuien. Een eetbui is een kortdurende situatie waarin iemand veel eet, waarbij het puur gaat om het eten en niet zozeer om de smaak van het eten of om het stillen van honger of trek. Dit kan leiden tot het gevoel van gebrek aan controle over de situatie en toename in gewicht. Een eetbuistoornis kan gevoelens van schaamte, zwakte en zelfverwijt oproepen. Een eetbuistoornis onderscheid zich van boulimia nervosa doordat de eetbuien niet gecompenseerd worden.
Ook bij boulimia nervosa spelen eetbuien een rol. Anders dan bij een eetbuistoornis worden deze gecompenseerd, bijvoorbeeld door te braken, veel te sporten of laxeermiddelen te gebruiken. Net als bij anorexia nervosa is er sprake van een verstoord lichaamsbeeld. Mensen met boulimia nervosa kunnen ondergewicht hebben. Vaker hebben zij echter een normaal gewicht, waardoor de eetstoornis niet zichtbaar is.
Wanneer er sprake is van anorexia nervosa eet iemand te weinig. Er bestaat dan een angst om aan te komen en een verstoord lichaamsbeeld. Mensen met anorexia hebben vaak ondergewicht, maar ervaren dit zelf niet zo. Vaak proberen mensen met anorexia ook op ongezonde manieren energie kwijt te raken, bijvoorbeeld door dwangmatig te bewegen.
Bij deze eetstoornis heeft iemand symptomen van anorexia nervosa, boulimia nervosa en/of eetbuistoornis, maar wordt er niet volledig voldaan aan de criteria van deze drie eetstoornissen. Voormalig werd deze eetstoornis aangeduid met NAO (Niet Anders Omschreven), de nieuwe benaming is gebaseerd op het Engels ‘Other Specified Feeding or Eating Disorder’ (OSFED). Goed om te weten is dat dit de meest gediagnosticeerde eetstoornis is, wat aangeeft hoe uiteenlopend een eetstoornis kan zijn. Ook wanneer je jezelf niet volledig herkent in de hierboven omschreven eetstoornissen is het dus verstandig om hulp te zoeken.
Bij orthorexia nervosa is iemand obsessief en dwangmatig bezig met gezond eten. Hierbij worden vaak bepaalde voedingscategorieën gemeden. Ander dan bij anorexia nervosa gaat het in eerste instantie niet om het willen afvallen, maar om een grote behoefte om gezond te willen leven. Deze eetstoornis treedt vaak op als onderdeel van een andere eetstoornis.
Deze stoornis wordt ook wel spierdysmorfie genoemd. Hierbij heeft iemand een obsessie met de opbouw van spiermassa voortkomend uit een verstoord lichaamsbeeld. Iemand met bigorexia heeft het idee te weinig spiermassa (en te veel vet) te bevatten en richt zich daardoor obsessief op sporten. Deze eetstoornis komt voornamelijk voor bij mannen.
Mensen met een vermijdende/restrictieve voedselinname stoornis eten te weinig en/of te selectief. Bepaalde soorten voedsel worden vermeden, zodat zij vaak maar een heel kort lijstje hebben van producten die zij kunnen of durven te eten. Er is bij deze eetstoornis geen focus op afvallen of gewicht. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van angst voor de gevolgen van het eten van bepaalde producten, doordat zij zich een keer ernstig hebben verslikt, maar het kan ook zijn dat de angst om nieuwe producten te proeven ervoor zorgt dat zij zeer selectief eten. Als er sprake is van een autismespectrumstoornis, AD(H)D, hooggevoeligheid of hoogbegaafdheid, kan het zijn dat de structuur, geur, kleur of smaak van eten hen tegenstaat of voor te veel prikkels zorgt. Ook kan het zijn dat zij weinig tot geen honger hebben (of deze prikkels niet doorkrijgen of herkennen) of na een paar hapjes al vol zitten. Iemand met ARFID kan ondergewicht hebben, maar ook een gezond gewicht of overgewicht. Het is bij ARFID dus belangrijker om te kijken of er sprake is van psychosociale problemen of van voedingsdeficiënties door selectief of restrictief eetgedrag, dan af te gaan op het gewicht.
Dit is een voedingsstoornis waarbij zaken worden gegeten die geen voeding zijn en geen voedingswaarde hebben, zoals papier, klei, aarde en haar. Bij Pica draait het niet om gewichtsverlies en wordt er naast niet-eetbaar voedsel ook regulier gegeten. Pica ontstaat vooral tijdens de kindertijd, maar kan zich ook tijdens de adolescentie of bij volwassenen voordoen. Vaak is er sprake van een andere psychische stoornis of verstandelijke beperking. Het eten van producten die niet bedoeld zijn als voedsel kan leiden tot grote lichamelijke problemen.
Er is sprake van een ruminatiestoornis wanneer iemand voedsel vanuit de maag terug omhoog laat komen in de mond. Het eten wordt dan vervolgens opnieuw gekauwd en doorgeslikt of uitgespuugd. Hierbij kan er geen onderliggende lichamelijke aandoening worden gevonden die het gedrag verklaard. Deze eetstoornis komt met name voor onder (jonge) kinderen, maar kan zich ook voordoen bij volwassenen.
Bij het ‘Night Eating Syndrome’ (NES) vindt het grootste deel van de voedselinname plaats in de avond of gedurende de nacht. Hierbij is geen sprake van eetbuien, er wordt op normaal tempo gegeten. Vaak gaat dit gepaard met slaapproblemen.
