Voor eetstoornissen geldt dat hoe eerder het wordt herkend en behandeling wordt opgestart, hoe beter de aandoening te behandelen is. Dat is lastig, want een eetstoornis is vaak niet zichtbaar en kan zich erg snel ontwikkelen. Vroegtijdige herkenning is daarom erg belangrijk. Hieronder vind je de meest voorkomende signalen in iemands (eet)gedrag, uiterlijk en stemming.

Let wel, deze lijst is niet uitputtend. Er kunnen zich ook andere signalen voor doen, bel bij twijfel onze hulplijn of neem contact op met de huisarts.

Er zijn merkbare veranderingen in het eetgedrag, maar zeker in het begin kunnen die erg goed worden verborgen en zijn dus moeilijk waar te nemen. Enkele veel voorkomende signalen zijn:

  • Een kind dat zich thuis steeds meer bemoeit met het koken. Dat kan natuurlijk zijn omdat hij/zij het leuk vindt om te koken en gezellig om dat samen te doen, maar het kan ook een indicatie zijn dat hij/zij controle wil hebben over wat er in het eten gaat en in welke hoeveelheden. Alarmbellen moeten zeker gaan rinkelen wanneer hij/zij aan tafel niet zoveel meer eet onder het mom van ‘ik heb tijdens het koken al veel geproefd’. Dit is een veelvoorkomende situatie en zie je terug in een van de video’s op deze website.
  • Altijd vrij snel naar het toilet gaan na het eten. Dat kan zijn om het eten weer uit te braken. Vanwege het geluid ervan, gebeurt dat in de thuissituatie vaak op een andere verdieping of wordt het gecombineerd met iets wat een overstemmend geluid maakt zoals douchen.
  • Eten dat in de vuilnisbak is gegooid, of verstopt met het doel om het later weg te gooien.
  • Lege verpakkingen vinden op onverwachte plekken. Dat kan een indicatie zijn dat iemand last heeft van eetbuien. Eetbuien passen bij boulimia en binge eating disorder (eetbuistoornis) maar komen ook bij anorexia voor. Meer info over eetbuien bij tien misverstanden.
  • Eten is verdwenen. Je ziet hiervan een voorbeeld in een van de video’s op deze website. Dat kan een indicatie zijn dat er iemand in de omgeving een eetstoornis heeft die gepaard gaat met eetbuien. Meer info over eetbuien bij tien misverstanden.
  • Overmatig sporten. Vaak zie je ook een behoefte om te sporten vrij snel na het eten.
  • Veel interesse hebben in gezonde voeding en het uitgebreid lezen van verpakkingen.
  • Maaltijden overslaan
  • Ontwijken van uitjes waarbij eten een rol speelt. Een typisch voorbeeld hiervan zie je in de video van de sportende collega’s. In het begin zoekt de omgeving meestal niets achter de excuses om niet mee te hoeven, maar na verloop van tijd gaat het wel opvallen dat iemand nooit mee wil. Alleen heeft dan vaak niemand nog door dat het om het eten draait, maar lijkt iemand afstandelijk of ongeïnteresseerd. Gevolg kan dan zijn dat diegene ook niet meer wordt meegevraagd, waardoor het sociale leven verder afbrokkelt. Het is belangrijk om dit patroon te doorbreken, want het zorgt voor een negatieve spiraal. Voor de naasten is dit moeilijk maar zij kunnen hierin echt een verschil maken voor iemand met een eetstoornis. Wil je hier meer advies over, bel gerust eens met de WEET-hulplijn.
  • Bij gezamenlijke etentjes altijd precies willen weten waar het gezelschap gaat eten en bij aankomst de menukaart al uitgebreid bestudeerd blijken te hebben. Je ziet dat op zich ook wel vaak bij vegetariërs en mensen met allergieën maar ook heel erg bij mensen met een eetstoornis. Een last-minute verplaatsing naar een andere horecagelegenheid kan tot onredelijke irritaties. Dat komt voort uit een paniekreactie bij degene met de eetstoornis. Als je dit merkt, is het goed om ook eens op te letten of je andere signalen ziet.
  • Alle bovenstaande signalen in combinatie met stemmingsveranderingen en teruggetrokken gedrag. Ook is er meestal sprake van een laag zelfbeeld en vaak zie je ook perfectionisme en faalangst. Een eetstoornis gaat tevens vaak gepaard met andere problematiek zoals een autismespectrumstoornis, trauma, persoonlijkheidsstoornissen, e.d.

Vaak wordt gedacht dat je een eetstoornis herkent aan een laag gewicht. Dat kan, maar is vaak niet zo. Er kan lange tijd of zelfs helemaal geen sprake zijn van gewichtsverlies. Ook kan het zijn dat er andere symptomen zijn die veel eerder zichtbaar zijn. Veel voorkomend zijn, in combinatie met andere signalen:

  • Veranderingen in gewicht: aankomen, afvallen of schommelen.
  • Regelmatig (bijna) flauwvallen.
  • Wijde kleding dragen. Daarvoor zijn verschillende redenen, zoals het verbergen van gewichtsveranderingen, het te koud kleden om extra calorieën te verbranden, maar ook vanwege een vertekend lichaamsbeeld waarbij iemand zich heel dik voelt en daarom geen strakke kleding aan durft.
  • Er moe uitzien, ongezonde huid, wallen onder de ogen.
  • Het snel koud hebben of juist opvliegers hebben.
  • Verslechtering van het haar en gebit.
  • Verstoring van de menstruatiecyclus bij vrouwen.

Stemmingsveranderingen zijn natuurlijk niet altijd het gevolg van een eetstoornis. Een eetstoornis gaat echter wel altijd gepaard met stemmingsveranderingen. Signalen kunnen zijn:

  • Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid of een depressieve stemming.
  • Onverklaarbaar prikkelbaar gedrag of paniekaanvallen tijdens of voor eetmomenten.
  • Negatief over zichzelf praten en schaamte. Laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.
  • Perfectionisme, faalangst en de lat (onredelijk) voor zichzelf hoog leggen.
  • Moeite met het uiten van gevoelens en het aangeven van grenzen.
  • Eenzaamheid (door afzeggen van sociale activiteiten, zichzelf afzonderen en het gevoel door niemand begrepen te worden)
  • Niet kunnen concentreren op school of werk.
  • Het probleem ontkennen en moeilijk hulp aanvaarden. Dit betekent niet dat er geen motivatie is, maar dat hij/zij het spannend vindt om de eetstoornis los te laten. De eetstoornis heeft namelijk een functie voor diegene.

Hieronder vind je enkele video’s die illustreren hoe een eetstoornis eruit kan zien

‘Ik had mezelf de hele dag onder controle. Maar ’s nachts sloop ik naar de koelkast.’
Bekijk video

Marja’s leerling stelde hoge eisen aan zichzelf. Veel te hoog. “Ik voelde dat er iets…

Bekijk video
‘Het leek mij wel leuk om nog een hapje te gaan eten maar dat wilde ze nooit.’
Bekijk video
‘Dat past toch niet bij iemand die zo fanatiek met koken bezig is?’
Bekijk video

Herken jij jezelf of je naaste in deze signalen? Dan is het verstandig om hierover te gaan praten. Naasten vinden hier handvatten om het onderwerp ter sprake te brengen. Vaak is het voor iemand met een eetstoornis spannend om hulp te gaan zoeken omdat hij of zij nog niet wil herstellen of zijn/haar probleem nog niet erg genoeg vindt. Een eetstoornis verbergt zich graag en doet je geloven dat je geen hulp nodig hebt. Op deze pagina bieden we je meer informatie over de beschikbare hulpvormen en behandelingen. Wil je eerst anoniem praten met een ervaringsdeskundige? Voor zowel patiënten als naasten kan dat via de WEET Hulplijn.

ARFID

ARFID kun je echter niet altijd herkennen aan iemands uiterlijk of stemming, maar eerder aan lichamelijke en/of psychosociale problemen die kunnen gaan opspelen. Omdat deze eetstoornis nog niet overal bekend is, is het belangrijk om zelf het vermoeden te uiten bij de huisarts en op zoek te gaan naar een zorgprofessional met kennis van ARFID.

Back To Top